Krótkofalowcy z Wielkopolski znów aktywnie działają! Dzięki ich zaangażowaniu uruchomiono ogólnoświatową akcję dyplomową z okazji 40-lecia rozpoczęcia międzynarodowych załogowych lotów kosmicznych w ramach programu Interkosmos, który był realizowany przez ówczesny ZSRR, obecnie Rosja, we współpracy z innymi krajami, głównie byłego tzw. bloku wschodniego. W dniach 11 – 14 kwietnia 2018 roku, rosyjscy kosmonauci na prośbę krótkofalowców będą nadawali serię obrazów związanych z tymi wydarzeniami sprzed 40. lat. Loty kosmiczne w ramach programu Interkosmos odbyły się na trzy stacje kosmiczne: Salut-6, Salut-7 oraz MIR. Wspomniana seria obrazów składa się z dwunastu ilustracji, a wśród nich mają być zdjęcia z naszym rodakiem, jedynym polskim kosmonautą Mirosławem Hermaszewskim. Przypomnijmy, iż miano kosmonauty/astronauty jest nadawane wówczas, gdy człowiek przekroczy umowną granicę kosmosu, za którą przyjmuje się wysokość 100 km.

Krótkofalarstwo to nazwa ogólna na Służbę Radiową Amatorską i nie należy jej mylić z CB-radiem, czy PMR, gdzie nie są wymagana zezwolenia radiowe. Krótkofalowcy, w przeciwieństwie do usług ogólnie dostępnych wcześniej wymienionych, mają do dyspozycji 26 różnych pasm radiowych, każde o innych właściwościach. Dzięki temu mogą porozumieć się z dowolnym miejscem na całej Ziemi, pod warunkiem, że tam też jest krótkofalowiec i dysponuje odpowiednim sprzętem. Jednak krótkofalarstwo wykracza poza Ziemią i sięga w Kosmos.

Mieliśmy możliwość przekonania się, jak na pasmach radioamatorskich nadano w stronę Księżyca obrazki dzieci z całej Polski i po dobiciu się od srebrnego globu radioteleskop w Holandii obrazy te odebrał, w tym logo Zespołu Szkół nr 1 Kole. Mieliśmy możliwość obserwowania jak wykorzystano sprzęt krótkofalarski zgromadzony w ramach ARISS na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej do połączenia się uczniów z Koła i Ostrowa Wielkopolskiego, i porozmawiania przez 10 minut z astronautą.

Pozwolenia radiowe w pasmach radioamatorskich jest potrzebne tylko na nadawania. Gdy go nie posiadamy, można wówczas skorzystać ze wsparcia lokalnego klubu krótkofalarskiego, które w naszym regionie działają w: Kole, Koninie, Turku, Ostrowie Wielkopolskim, Kaliszu, Poznaniu i wielu innych nie wymienionych tu miejscowościach. Jednak do samego odbioru i nasłuchów nie jest potrzebne pozwolenie radiowe i wówczas można użyć odbiornik DVB-T USB i w komputerze zainstalować odpowiednie oprogramowanie. Poniżej prezentujemy tekst techniczny jak to zrobić.

Dlaczego warto odebrać obrazy? Otóż dodatkowo do akcji nadawania obrazków zorganizowano akcję dyplomową i każdy kto odbierze choć jedne obraz i przęśle raport zostanie nagrodzony okolicznościowym dyplomem. Organizatorami zarówno akcji dyplomowej jak i przygotowaniem obrazów zajęli się Sławomir Szymanowski – nauczyciel z Ostrowa Wielkopolskiego oraz dr Armand Budzianowski mieszkaniec Koła, Oczywiście cała akcja nie byłaby możliwa gdyby nie było zaangażowania innych osób z ARISS region Europa, ARISS region Rosja, ARISS International oraz agencji kosmicznych w tym głownie z Roscomos i NASA.

Tak więc zachęcamy do nasłuchów na 145.800MHz FM emisja SSTV tryb PD120, pomiędzy 13:30 w dniu 11 kwietnia – do 20:20 14 kwietnia 2018.

M.K.

Więcej na stronie:ariss.pzk.org.pl/sstv/

Poniżej artykuł nauczyciela z ZST w Ostrowie Wielkopolskim Sławomira Szymanowskiego zaprezentowany na konferencji o ARISS w 2016 roku. Tekst opublikowano za zgodą autora.

************************************************************************************

Aby odbierać sygnały radiowe (nie tylko z ISS) zamiast odbiorników radioamatorskich można użyć odbiornika DVB-T w postaci dongla USB. Jego podstawową zaletą jest niska cena oraz możliwość odbioru w dość szerokim zakresie częstotliwości. Niestety nie wszystkie urządzenia tego typu nadają się do tego celu. Warunkiem koniecznym jest, aby były zbudowane na chipsecie RTL2832, najlepiej w połączeniu z tunerem R820T lub nowszym R820T2. Warto też zwrócić uwagę, aby tuner był wyposażony w zabezpieczenie przeciw przepięciowe na wejściu antenowym.

W zestawie z odbiornikiem znajduje się miniaturowa antena, która do naszych celów nie będzie się nadawała. Lepszym rozwiązaniem będzie antena wykonana z dość długiego drutu rozwiniętego w wolnej przestrzeni na zewnątrz budynku. Najlepiej jednak będzie, gdy zbudujemy sobie antenę GP-1/4 na pasmo 144 MHz czyli tam, gdzie jest możliwy nasłuch sygnałów z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Jak wykonać taką antenę przedstawia poniższy rysunek.

Jest wiele innych konstrukcji które dadzą jeszcze lepsze efekty, a ich opis bez trudu można znaleźć w Internecie. Należy pamiętać, że antena jest bardzo ważnym, jeżeli nie najważniejszym elementem stacji nasłuchowej.

Instalacja programu SDR Sharp

Instalację programu SDR# (SDR Sharp) najlepiej przeprowadzić w trybie instalacji automatycznej. Należy pobrać program instalacyjny Windows SDR Software Package ze strony http://airspy.com/download/. Po rozpakowaniu uruchamiamy plik install-rtlsdr.bat.

Przed uruchomieniem instalatora umieszczamy nasz odbiornik w porcie USB – koniecznie 2.0 lub 3.0. Często jest tak, że porty znajdujące się z przodu komputera, nie będą obsługiwać naszego odbiornika.

System operacyjny Windows proponuje nam instalację sterowników – anulujemy tę propozycję i zamiast tego, dokonujemy instalacji z pobranego instalatora. Ponownie uruchamiamy komputer.

Po uruchomieniu programu należy wybrać w menu nasz odbiornik: RTL-SDR/USB.

Może jednak zdarzyć się, że coś pójdzie niezgodnie z naszymi oczekiwaniami – na liście nie da się wybrać urządzenia RTL-SDR/USB. Oznacza to, że sterowniki urządzenia nie zostały prawidłowo zainstalowane. Należy więc uruchomić program Zadig dokonać instalacji sterowników.

Uruchamiamy program zadig.exe i widzimy okienko z pustymi polami:

Z rozwijanej listy wybieramy Bulk-In, Interface (Interface 0):

W polu po prawej stronie zielonej strzałki powinien być wybrany WinUSB. Jeżeli tak jest, naciskamy na Replace Driver.

W podobny sposób możemy dokonać reinstalacji sterowników.

Virtual Audio Cable

VAC to program, który pozwala przesyłać dźwięk audio z jednej aplikacji do drugiej. Dowolna aplikacja może przesyłać strumień audio do zewnętrznego urządzenia, a inna może otrzymywać dźwięk jako przychodzący. Transfer danych jest wykonywany cyfrowo, co zapewnia bezstratną jakość. Program można pobrać ze strony internetowej: https://www.vb-audio.com/Cable/index.htm

1. Instalacja programu: plik VBCABLE_Setup.exe
2. Po zainstalowaniu programu należy wybrać odpowiednie wyjście audio w SDRSharp

Program RX-SSTV

RX-SSTV to program służący do dekodowania obrazów SSTV (ang. Slow Scan TeleVision). Program potrafi automatycznie rozpoznać i zapisać i 37 różnych formatów SSTV.

Program pobieramy z oficjalnej strony autora:
http://users.belgacom.net/mysoftware/Setup_RXSSTV.exe (998kB)

Po standardowej procedurze instalacji należy dokonać niezbędnych ustawień w programie.

Wybieramy „Setup” (ang. Ustawienia), następnie „Sound Control and Devices” (ang. Ustawienia karty dźwiękowej):

Konieczne jest włączenie urządzenia nagrywającego (Nagrywanie). W zależności od urządzenia:

– dla tunera DVB-T – Cable Output
– dla innych urządzeń (np. radio, skaner nasłuchowy) – Wejście liniowe
– dla WebSDR – Stereo Mix

Radio przez Internet czyli WebSDR

Jeżeli nie dysponujemy tunerem DVB-T USB, możemy skorzystać z odbiornika WebSDR, czyli odbiornika dostępnego przez Internet.

W przeglądarce internetowej wpisujemy adres jednego spośród wielu dostępnych na świecie serwerów, np. http://sp2pmk.tvk.torun.pl:8901. Aby nasłuchiwać sygnałów z ISS wybieramy pasmo: 2m, wpisujemy częstotliwość: 145800 kHz lub klikamy na wodospadzie ISS Voice SSTV, modulacja FM.