Mieszczący się w centrum naszego miasta budynek Szkoły Muzycznej I stopnia został wybudowany na początku XX wieku i ma już ponad 100 lat. W tym roku doczekał się remontu oraz termomodernizacji dofinansowywanej ze środków UE. Inwestorem jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a konkretniej Centrum Edukacji Artystycznej w Warszawie, pod które podlegają tego typu placówki, a prace wykonuje firma z Łowicza. Wartość robót to blisko 2 mln. zł! Do naszej Redakcji rozdzwoniły się telefony zaniepokojonych Czytelników, którzy zastanawiali się, czy zabytkowy budynek zostanie odpowiednio potraktowany. Tym bardziej, że to gmach na głównym skrzyżowaniu Koła.

Niepozorny budynek jakich wiele w Kole i w całej Polsce. Ale czy zawsze taki był? Otóż nie! Siedziba Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia przy zbiegu ulic Sienkiewicza i Toruńskiej to zabytkowa kamienica wybudowana na początku XX wieku przy głównej, reprezentacyjnej alei naszego miasta. Ale kiedyś wyglądała inaczej. Pierwotnie był to niższy budynek jednopiętrowy, ale za to mający piękną elewację pełną ciekawych elementów architektonicznych: cały tynk kamienicy pokryty był boniowaniem, okna miały obszerne parapety oraz opasane były opaskami. Budynek posiadał dwa gzymsy – środkowy oraz wieńczący, a także dwa balkony z pięknymi żeliwnymi balustradami, jeden od Sienkiewicza, drugi od Toruńskiej, które zachowały się do dziś.

Zdjęcie archiwalne ze zbiorów śp. Lecha Kraszewskiego – „Koło w przeszłości” autor Mariusz Kozajda, TPMK 1998

Niestety, II wojna światowa nie była łaskawa dla kamienicy. Podczas ciężkich walk o wyzwolenie miasta spod okupacji hitlerowskiej została poważnie uszkodzona pociskami i wypalona od środka. Po wojnie zapadła decyzja o jej remoncie, a także rozbudowie. Nadbudowano jedno piętro. Niestety, podczas prac zniszczono elewację. Dom zyskał nowy tynk, ale zbito wszelkie elementy architektoniczne, które nadawały budynkowi historyczny wygląd. Pozostał taki sobie zwyczajny budynek bez wyrazu. Umieszczono tu siedzibę sądu, a potem również biura Prezydium Powiatowej Rady Narodowej.

W chwili powstania dnia 1 stycznia 1971 roku Szkoła Muzyczna nie posiadała własnego lokalu, a jedynie korzystała z gościnności Liceum Ogólnokształcącego w Kole. Dnia 21 grudnia 1972 roku, decyzją Prezydium Powiatowej Rady Narodowej Państwowa Szkoła Muzyczna I st. w Kole otrzymała pozwolenie na użytkowanie budynku w centrum miasta przy ulicy Sienkiewicza 11 i 1 stycznia 1973 roku przeniosła się do nowo zaadaptowanego gmachu, który użytkuje do dziś.

Każdego roku szkołę kończy kilkunastu lub kilkudziesięciu uczniów, którzy pobierali naukę w dziale dziecięcym lub młodzieżowym. Od początku istnienia szkoły jej mury opuściło około 700 uczniów rożnych klas instrumentalnych.

Państwowa Szkoła Muzyczna w Kole powstała 1 stycznia 1971 roku na bazie Państwowego Ogniska Muzycznego. Dwadzieścia lat wcześniej, w 1950 roku powstało w Kole Wiejskie Ognisko Muzyczne, a kilka lat później, dzięki staraniom wieloletniego kierownika ogniska mgr Wacława Wierzbickiego, ognisko muzyczne w Kole zostało upaństwowione.

W 1965 r. Kierownikiem ogniska został absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Poznaniu mgr Tadeusz Werbiński i jemu właśnie zawdzięczamy powstanie kolskiej szkoły muzycznej.

W latach 60-tych Państwowe Ognisko Muzyczne było bardzo prężnie działającą instytucją. Od 1966 r do ogniska uczęszczało ponad stu uczniów, uczono aż na 9 różnych instrumentach: fortepianie, akordeonie, skrzypcach, wiolonczeli, gitarze, mandolinie, flecie, klarnecie, trąbce, saksofonie. Prowadzono też zajęcia z teorii muzyki na lekcjach umuzykalnienia. Działały również zespoły: akordeonowy, mandolinowy, orkiestra dęta i chór. Ognisko było znane w mieście i okolicach głównie dzięki koncertom zespołów, a zwłaszcza orkiestrze dętej pod dyrekcją Tadeusza Werbińskiego. Należy zaznaczyć, że nasze miasto zawdzięcza p.Werbińskiemu nie tylko powstanie Szkoły Muzycznej, ale również Miejską Orkiestrę Dętą, którą założył w 1967 roku jeszcze przy ognisku muzycznym. Orkiestra ta działała przy Szkole Muzycznej do 1983 roku, po czym jak przystało Miejskiej Orkiestrze – przeszła pod patronat Urzędu Miasta.

Orkiestra Dęta w Kole – lata 70-te.

w 1971 roku na naszym terenie od Kutna aż do Poznania i od Inowrocławia do Kalisza nie było żadnej innej szkoły muzycznej.

W okresie dotychczasowej działalności Państwową Szkołę Muzyczną I st. w Kole kierowało sześciu dyrektorów: Tadeusz Werbiński – 10 lat, Ryszard Pecelerowicz – 3 lata,  Zenon Krzyżaniak – 4 lata, Jerzy Sobiś – półtora roku, Krystyna Szczesiak – 10 lat, Marek Kłaniecki od 1999 roku do chwili obecnej.

Wykonywane obecnie prace w budynku kolskiej Szkoły Muzycznej są robione w ramach programu Termomodernizacji Państwowych Placówek Szkolnictwa Artystycznego – w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Priorytet I Zmniejszenie emisyjności gospodarki działanie: Wspieranie efektywności energetycznej w budynkach poddziałanie: 1.3.1 Wspieranie efektywności w budynkach użyteczności publicznej.

Przedsięwzięcie obejmuje 139 szkolnych placówek artystycznych w całej Polsce (187 starych, zniszczonych, generujących wysokie koszty utrzymania budynków).

Celem zamierzenia inwestycyjnego jest wsparcie modernizacji energetycznej w infrastrukturze publicznej szkolnictwa artystycznego.  Efektem będzie oszczędność energii (zmniejszenie jej zapotrzebowania i zużycia), poprawa stanu środowiska dzięki ograniczeniu emisji zanieczyszczeń szczególnie szkodliwych dla jakości życia ludzi, wzrost bezpieczeństwa i higieny pracy dla uczniów (dzieci i młodzieży) i nauczycieli, a także lepszy efekt wizualny i użytkowy budynków.

Realizacja rzeczowa projektu będzie polegała m.in. na dociepleniu elementów konstrukcyjnych, wymianie okien, grzejników, kanałów i rur wentylacyjnych oraz klimatyzacyjnych, budowie systemów oświetlenia, kabli i przewodów elektrycznych, opraw oświetleniowych, zainstalowanie nowych kotłów, pomp ciepła, itd.

Całkowite koszty projektu: 501,4 mln zł. Dofinansowanie ze środków UE: 409 mln zł.

Koszt prac wykonywanych w Szkole Muzycznej w Kole to blisko 2 mln. zł.

Prace, które zostaną wykonane podczas remontu kolskiej placówki to (wg. specyfikacji):
a) Docieplenie ścian zewnętrznych,
b) Izolacja przeciwwilgociowa i termiczna ścian fundamentowych,
c) Izolacja termiczna i przeciwwilgociowa posadzki na gruncie z odtworzeniem warstw podłogi,
d) Izolacja termiczna dachu,
e) Wymiana stolarki okiennej i drzwiowej z zachowaniem historycznego podziału,
f) Wymiana instalacji c.o. wraz ze źródłem (gazowa pompa ciepła),
g) Wymiana instalacji elektrycznej i oświetleniowej,
h) Montaż klimatyzacji w sali koncertowej,
i) Modernizacja wentylacji grawitacyjnej
j) Wzmocnienie konstrukcji dachu pod gazową pompę ciepła,
k) Montaż instalacji PV,
l) Wykonanie prac murarskich, tynkarskich i malarskich.

Z informacji uzyskanych od Konserwatora Zbytków z Konina oraz z Wydziału Architektury Starostwa Powiatowego w Kole wiemy, że ostatnie charakterystyczne historyczne akcenty elewacji budynku Szkoły Muzycznej zostaną zachowane, a więc dwa gzymsy, balkony z zabytkowymi balustradami oraz stare podziały okien. Można było pójść dalej i przywrócić elewacji tej kamienicy bardziej pierwotny wygląd, ale niestety… Niemniej cieszy nas fakt, że szkoła doczekała się generalnego remontu z budżetu państwa, więc narzekać nie wypada, bo jak mówi przysłowie „darowanemu koniowi w zęby się nie zagląda”.

Opracowanie: Mariusz Kozajda
Źródło historii i fot.arch.: PSM w Kole – Małgorzata Lisiowska
Źródło informacji o remoncie: www.cea-art.pl