Uroczyście – Mszą Świętą w kolskiej farze i dostojnie – przemarszem ulicami miasta do miejsc pamięci, rozpoczęły się obchody III Kolskiego Tygodnia Żołnierzy Wyklętych przygotowane przez Stowarzyszenie Kolscy Patrioci wraz ze współorganizatorami. 1 marca został ustanowiony Narodowym Dniem Żołnierzy Wyklętych. W naszym mieście złożone zostały wiązanki i zapalone znicze w miejscach, które zawsze przypominać będą niezłomnych bohaterów. Uroczystości powagi nadały patriotyczne pieśni i wszechobecne flagi państwowe.
Dzień 1 marca został wybrany nieprzypadkowo, gdyż jest to rocznica wydarzeń z 1951 roku, gdy w więzieniu mokotowskim w Warszawie zamordowano siedmiu członków IV zarządu organizacji „Wolność i Niezawisłość”. Przez dziesiątki lat żołnierze antykomunistycznego podziemia byli białą plamą w historii naszego kraju. Komunistyczna propaganda nazywała ich „zdrajcami”, „faszystami” lub „bandytami”. Obecne święto ma oddać hołd tym, którzy po II wojnie światowej walczyli o prawo do samostanowienia polskiego społeczeństwa, stawiając często zbrojny opór podporządkowania kraju Związkowi Sowieckiemu.
Żołnierze Wyklęci to tysiące osób zrzeszonych w różnych organizacjach, jak Armia Krajowa Obywatelska, Narodowe Siły Zbrojne po 1944 roku, czy Wolność i Niezawisłość. Przez konspirację antykomunistyczną do połowy lat 50. przeszło ponad 200 tysięcy ludzi, z czego ponad 20 tysięcy wzięło udział w walce z bronią w ręku. Zginęło 8,6 tysiąca żołnierzy podziemia niepodległościowego, a 5 tysięcy skazano na karę śmierci. Ponad 20 tysięcy poniosło śmierć w obozach i więzieniach. O tej historii trzeba pamiętać!
Oddaniu hołdu i czci bohaterom tamtych zdarzeń, a w szczególności naszemu lokalnemu bohaterowi, ppor. Zygmuntowi Wawrzyniakowi ps. „Sęp”, służyć miała dzisiejsza uroczystość. W miejscu spotkania, pod starostwem powiatowym, rozbrzmiał hymn, a kadeci z kolskiego „ogólniaka” podnieśli flagę na maszt.
Odczytany został Apel Poległych i list prezydenta RP, a okolicznościową mowę wygłosił burmistrz miasta Stanisław Maciaszek. Kadeci dodatkowo prowadzili korowód oraz pełnili wartę honorową i asystę przy grobie podporucznika Zygmunta Wawrzyniaka na kolskiej nekropolii. Spod starostwa na cmentarz parafialny przeszedł marsz, z przystankiem na ul. Grodzkiej, by tam, przy byłej siedzibie NKWD i UB powiedzie o tym miejscu kaźni. Odegrana została Rota i złożone kwiaty pod tablicą pamięci. Na cmentarzu uroczystości dokonały się przy grobie podporucznika Wawrzyniaka. Ten bohater walczył z komunistyczną władzą. Za swą działalność został osądzony w sali kina „Świt” w Kole i skazany na karę śmierci (rozstrzelany w maju 1946 r.). Uczestniczką procesu była p. Kazimiera Pawlak, która przez wszystkie minione lata opiekowała się grobem „Sępa”, nie pozwalając o nim zapomnieć – na co liczyły komunistyczne władze, wrzucając jego ciało do grobu nocą, potajemnie i wybierając jako miejsce jego spoczywania ścieżkę do śmietnika.
Kończąc uroczystości, burmistrz miasta powiedział, że kamienica przy ul. Grodzkiej, będąca dawną siedzibą NKWD i UB zostanie odnowiona, a szczątki naszego żołnierza wyklętego zostaną przeniesione w godniejsze miejsce, bliżej kaplicy cmentarnej.
Marsz zainaugurował obchody III Kolskiego Tygodnia Żołnierzy Wyklętych zorganizowanego w ramach ogólnopolskich obchodów ku czci „Żołnierzy Wyklętych” objętych PATRONATEM NARODOWYM Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy. Kultywowaniu pamięci o tych, którzy walczyli o Polskę wolną i niezawisłą służyć mają pozostałe wydarzenia zaplanowane na najbliższy czas: we wtorek 1 marca o godz. 19.00 spotkanie modlitewne przy grobie śp. ppor. Zygmunta Wawrzyniaka ps. „SĘP”, o godz. 20.00 Płomień Niezłomnych – uroczyste zapalenie zniczy na placu przed ratuszem, Apel Poległych. W sobotę 5 marca o godz. 18.00 w MDK koncert zespołu Forteca (wstęp wolny). W niedzielę 6 marca o godz. 15.30 spotkanie z synem ostatniego poległego w walce Żołnierza Wyklętego, sierżanta Józefa Franczaka ps. Laluś, p. Markiem Franczakiem oraz Kajetanem Rajskim, autorem książek „Wilczęta” i „Wilczęta 2” (Zespół Szkół Ekonomiczno-Administracyjnych w Kole). W czwartek 10 marca o godz. 18.00 spotkanie z archeolog Justyną Sawicką prowadzącą prace badawczo-archeologiczne na terenie Kwatery „Ł” Cmentarza Powązkowskiego oraz projekcja filmu dokumentalnego pt. „Łączka” (Miejski Dom Kultury w Kole).
Źródło: UM w Kole
foto: Michał Chojnacki