Tak dużego „oblężenia” zwiedzających od bardzo dawna nie było w kolskim Muzeum! Zainteresowanie mieszkańców Koła, powiatu oraz gości z zewnątrz budzi najnowsza wystawa poświęcona Powstaniu Styczniowemu. Rekordowa liczba gości była także w dniu otwarcia wystawy. Wszyscy nie mieścili się w niewielkich pomieszczeniach placówki. Gośćmi honorowymi byli potomkowie gen. Edmunda Taczanowskiego oraz poseł Leszek Galemba. Unikalne kolekcje broni, obrazy, dokumenty, mapy, odznaczenia oraz oryginalne pamiątki po kolskim powstańcu ppor. Michale Szczesiaku można będzie oglądać do końca marca.

Ekspozycja pochodzi ze zbiorów Małgorzaty i Adama Urbaniaków. Kuratorem wystawy jest Piotr Śniegocki, który małą część swoich zbiorów dołączył do ekspozycji – pociski znalezione w Kole i okolicy. Są też nieliczne i bardzo unikalne pamiątki od prywatnych mieszkańców Koła: żeliwna płyta nagrobna kolskiego powstańca styczniowego Edwarda Leopolda Roli Podczaskiego, odnaleziona na miejscowym cmentarzu parafialnym przez Ryszarda Starostę i użyczona na wystawę przez jego siostrę Teresę Brzoską oraz przedwojenne zdjęcie portretowe, życiorys, akt zgonu i najwyższe odznaczenie powstańcze naszego dotychczas najlepiej znanego kolskiego powstańca ppor. Michała Szczesiaka – Krzyż Niepodległości z Mieczami, nadany mu przez prezydenta Ignacego Mościckiego. Pamiątki te pochodzą ze zbiorów Mariusza Kozajdy – praprawnuka bohaterskiego powstańca, rannego w bitwie pod Ignacewem.

Powstanie Styczniowe wybuchło 22 stycznia 1863 r. w Królestwie Polskim przeciwko Rosji. Miało charakter wojny partyzanckiej, w której stoczono ok. 1200 bitew i potyczek. Jedną z nich była bitwa pod Kołem – 6 maja 1863 r., podczas której oddział Edmunda Taczanowskiego zmusił do wycofania nacierających Rosjan. Choć zakończyło się klęską, rozszerzyło i umocniło polską świadomość narodową przyczyniając się do odzyskania niepodległości w 1918 r. Epilogiem tego zrywu narodowego był wybuch powstania zabajkalskiego wznieconego przed 150 laty przez polskich zesłańców – uczestników Powstania Styczniowego.

Podczas uroczystego otwartego wernisażu wiele ważnych kwestii poruszali goście uroczystości, w tym poseł Ziemi Kolskiej Leszek Galemba z PiS.  W opinii kuratora Piotra Śniegockiego, wystawa jest tak imponująca, że niejedno muzeum mogłoby pozazdrościć takich zbiorów.

– Walki powstańcze na naszych terenach rozpoczęły się 10 lutego 1863 roku pod Cieplinami – przypomniał dyrektor Muzeum Tomasz Nuszkiewicz – W powstaniu brali udział powstańcy listopadowi, następstwo pokoleń przyniosło powstanie warszawskie, łańcuch pokoleń istnieje, to kwestia historii społecznej – przyznał Adam Urbaniak, podkreślając siłę tkwiącą w narodzie.

Obecny na spotkaniu wraz z małżonką Marią potomek Edmunda Taczanowskiego, dowódcy bitwy pod Kołem i Ignacewem, Antoni Taczanowski z Międzychodu, mówił o kultywowaniu tradycji. Opowiedział, jak jego przodek bronił Koła. Mówił o patriotyzmie, wychowaniu, zrywach narodowo-wyzwoleńczych i pobożności. Podkreślał, iż dawniej wartości „Bóg-Honor-Ojczyzna” nosiło się w sercu. Na wernisażu był również obecny potomek generała – Włodzimierz Taczanowski z synem Maciejem Taczanowskim, którzy mieszkają niedaleko Koła, bo w pobliskiej Kłodawie.

Kiedy mężczyźni poszli w bój, w domach pozostawały osamotnione kobiety. Uzewnętrzniały żałobę strojem i biżuterią. Dlatego ważną częścią kolekcji stanowi biżuteria patriotyczna. Po upadku powstania, każda kobieta, nawet jeśli nie straciła bliskich, okazywała symboliczną żałobę czarnym strojem i specyficzną biżuterią. Był to wówczas największy symbol naszej żałoby narodowej.

Wystawę warto i należy obejrzeć… Przez szacunek do naszych przodków i pamięć o ich bohaterskich czynach. Serdecznie zachęcamy!

Źródło: MTC i UM w Kole