„Poszukiwania nieznanych miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego 1944-1956” były tematem spotkania kolskiej młodzieży z dr Alicją Paczoską-Hauke pracownikiem IPN Delegatura w Bydgoszczy, jakie miało miejsce w Zespole Szkół Ekonomiczno-Administracyjnych. Prelekcję zorganizowaną w ramach obchodów II Kolskiego Tygodnia Żołnierzy Wyklętych zakończył pokaz filmu Arkadiusza Gołębiewskiego „Kwatera Ł”.
Na prelekcji stawili się licznie uczniowie gościnnej szkoły oraz przedstawiciele kolskich gimnazjów, którzy w skupieniu wysłuchali wykładu o zdarzeniach z 1945 roku, kiedy to zakończyła się II wojna światowa i okupacja niemiecka, a Polska odzyskała wolność. Młodzi słuchacze dowiedzieli się, że na mocy postanowień konferencji międzynarodowych Jałty i Poczdamu, zdecydowano, że Polska pozostanie pod wpływem Rosji Sowieckiej, czyli poddana politycznie i gospodarczo Stalinowi. Część Polaków zdała sobie sprawę, że to nie jest wolność, o którą walczyła, że jest to okupacja sowiecka. Armia Czerwona przechodząc przez nasze ziemie grabiła, mordowała, wysyłała na Syberię do pracy w ciężkich warunkach młodych mężczyzn nie popierających ustroju. Pierwszymi byli ci, którzy w czasie okupacji działali w konspiracji, zwłaszcza żołnierze Armii Krajowej, Narodowych Sił Zbrojnych, i innych organizacji, nie widzący dobrodziejstwa w narzuconym ustroju komunistycznym. Wielu młodych ludzi nie zgadzało się na taką rzeczywistość i zaczęło tworzyć oddziały zbrojne.
Dr Alicja Paczoska-Hauke jest historykiem, pracownikiem w Delegaturze IPN w Bydgoszczy, specjalizuje się m.in. w dziejach konspiracji antykomunistycznej na Pomorzu i Kujawach, niedawno wydała książkę pt. „«Szary», «Ryś», «Mściciel»… Żołnierze podziemia niepodległościowego na Kujawach Wschodnich w latach 1945–1947”. – Ze względu na tę publikację organizatorzy kolskich obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych zaprosili mnie do Koła, bowiem niektórzy opisani przeze mnie niezłomni związani byli z tą ziemią – przyznała prelegentka. Wyjaśniła przy tym przyczyny angażowania się w te zagadnienia młodzieży. – Od długiego czasu zajmuję się problematyką konspiracji powojennej, najpierw badawczo, później edukacyjnie i widzę, że zainteresowanie młodego pokolenia tą problematyką jest bardzo duże. Publikacje i filmy pokazują tych ludzi jako młodych gniewnych, zbuntowanych, wiernych ideałom, walczących o wolność do końca, oddających życie za ideały. Ta nieugiętość podoba się najbardziej. Wiek osób, które były skazywane na karę śmierci też do współczesnych młodych przemawia, oni też mieli po 18, 19 lat, a ich życie się kończyło.
Prelegentka wyznała nam też coś osobistego o początkach swej pracy: – Powstawał wielki atlas polskiego podziemia niepodległościowego. Przyglądałam się partyzantom na terenie Pomorza i Kujaw, czytałam dokumenty, zaczęłam poznawać ludzi, poszukiwałam rodzin. Kontakty i rozmowy z nimi zaowocowały moją wielką pasją i miłością do tych ludzi…
Spotkanie zakończyła projekcja dokumentu „Kwatera Ł” opowiadającego o pracach ekshumacyjnych prowadzonych na tzw. „Łączce” na cmentarzu powązkowskim i pogrzebanych tam w latach 1948-1956 „żołnierzach wyklętych”, liderach polskiego podziemia antykomunistycznego, zamordowanych, a następnie skazanych na zapomnienie przez komunistów.
Źródło: UM w Kole